In mijn vrije uurtjes na werk kijk ik vaak tv. Vaak zet ik dan de zender 24kitchen aan. Om inspiratie op te doen voor in de keuken, om te ontspannen met wat doelloos geklets of gewoon om de ruimte met gepraat te vullen. Hartstikke leuk om even dat half uurtje tussen thuiskomst en avondeten te vullen.

Zo ook laatst. Er was een leuk en groot boerengezin uitgekozen die alleen aardappel-groente-vlees aten voor het avondeten. Daar lag een uitdaging voor Rob Kamphues. Dus hij had gedurende de week een aantal koks uitgenodigd met een culinaire verrassing voor de familie. De koks kregen – surprise, surprise – steevast een laag cijfer van de dienstdoende familie, die daarmee fijn de titel van het programma bevestigden.

Alle afleveringen die ik van het programma heb gezien, verlopen zo. Maar het programma is natuurlijk ook niet bedacht om met onverwachte uitkomst te komen.

Maar deze keer was speciaal. Een van de gezinsleden was namelijk ‘speciaal’. Dat kan natuurlijk. Het komt weliswaar niet heel vaak voor, maar er zijn vele gezinnen waarvan één lid een fysieke of verstandelijke beperking heeft. Maar in een programma met de titel ‘Wat de boer niet kent…’, moet daar toch even bij stilgestaan worden, ook al zou het programma over koken en speciale gerechten moeten gaan.

Een van de dochters van het gezin heeft een verstandelijke handicap en Rob Kamphues vond het nodig om dit even uitgebreid uit te lichten. Natuurlijk zowel bij de ‘gehandicapte’ dochter zelf als bij de rest van het gezin. Met loze kreten als “Hoe voel je je daaronder?”, “Wat is er anders?” en “Ik zie dat het je raakt, kun je daar meer over vertellen?” liet Rob zijn talenten als human interest-presentator ruimschoots zien.

Het plaatste de ‘gehandicapte’ dochter in de rol van een soort van boosdoener, vanwege haar beperking. Beste Rob, dat stadium zijn we als maatschappij toch allang voorbij. En daar komt bij… DAAR GAAT HET PROGRAMMA NIET OVER!

Een beperking is natuurlijk precies dat: een beperking. Sommige dingen kan je niet en sommige minder goed. Daar hoeft niet buitengewoon dramatisch over gedaan te worden en zeker niet in eenkookprogramma. Toch vond de heer Kamphues het nodig te wroeten en peuren naar iets dat er niet was.

En als je de beperking dan toch zo nodig aandacht wil geven, sta dan stil bij de constructieve oplossingen die het gezin bedacht heeft. Daar leren de kijkers misschien ook nog van. Dit hield ergens het midden tussen nodeloos tranen trekken en leedvermaak-tv. Zo ouderwets en vooral onnodig.

Blijkbaar zijn we in 2015 nog steeds in dat stadium dat mensen met een beperking gezien worden als een speciaal object en niet als persoon. In ieder geval in de wereld van Rob Kamphues. Er zijn verschillende programma’s geweest met personen met een verstandelijke handicap waarin deze personen getoond werden zoals ze echt waren. Namelijk gewone mensen, alleen met een beperking!

Ja, met een beperking ben je anders en daar mag best aandacht voor zijn, maar beperk je niet alleen tot de beperking. Dat is namelijk nogal… beperkt. Maar blijkbaar geldt ook hiervoor nog steeds ‘wat de boer niet kent…’

N.B. De geportretteerde is de zus van de fotograaf.

Fotografie: Maxim Wermuth

05/08/2015