Vrijheid is voor mij zo vanzelfsprekend, dat ik me het niet goed voor kan stellen om het niet te zijn. Het betekent veel voor me, maar weet niet goed wat het inhoudt.

 5 mei 2016, zowel Hemelvaart als Bevrijdingsdag. Aan de eerste doe ik niet, die dag is alleen voorbehouden aan christelijke messiassen. Dat ben ik niet, dus gaat die aan mijn neus voorbij. Aan de tweede doe ik wel, want ik ben ook bevrijd. Misschien niet direct, maar ik geniet ook van de daaruit voortvloeiende vrijheid. De laatste tijd ook iets bewuster dan hiervoor.

Om mij heen hoor ik veel over ‘vrijheid’. Over dingen die wel of niet zouden moeten mogen. Niet alleen in Nederland, maar ook daarbuiten. Het begon met de ophef rond de Duitse satirist Jan Böhmermann. Die had wat onaardige dingen over de Turkse president Erdogan gezegd als grapje en dat mocht niet. Vond Erdogan dan en met hem grote delen van het Turkse volk. Zowel Böhmermann als Erdogan moeten dit mogen, want dat is vrijheid.

Het werd alleen lastiger toen Erdogan Böhmermann aanklaagde voor belediging. Dat mag, daar bleek namelijk een wetsartikel voor te bestaan. Maar hoe verhoudt zich dat tot vrijheid te mogen zeggen wat je wilt? Volgens de Duitse bondskanselier Angela Merkel was dat heel duidelijk, zij besloot onderzoek te laten doen naar de mogelijkheden tot vervolging van Böhmermann.

Belangrijk is misschien in deze context te melden dat Europa (met Merkel als een van de belangrijkste voorgangers) net een deal had gesloten met Turkije om vluchtelingen op te vangen. Aangezien Turkije zo ‘grootmoedig’ was geweest een groot deel van de vluchtelingen op te vangen (maar daar valt ook wel het een en ander op af te dingen), ‘moesten’ wij hem dus wel zijn zin geven. Blijkbaar hoort dat ook bij vrijheid.

Nu heeft Erdogan een moeizame verhouding met ‘vrijheid’. Hij deinst er niet voor terug kritische journalisten te ontslaan en opstanden tegen zijn regime met harde hand neer te slaan. Zaken die wij als fundamenteel deel zien van onze verlichte Westerse samenleving. Zaken die wij allemaal onder vrijheid verstaan. Maar uit angst voor vluchtelingen blijkbaar niet.

En toen werd ook nog columniste Ebru Umar opgepakt en vastgehouden in Turkije. Ook zij had enkele dingen gezegd over Erdogan waar deze president ook niet over te spreken was. En werd er daags na haar arrestatie een kliklijn geopend door het Turkse consulaat in Nederland. Als iemand iets niet zo aardigs zei over Erdogan, kon die daar worden aangegeven. Er werd veel gesproken over ‘de lange arm’ van Erdogan, zijn invloed buiten Turkije. Hij is hier alleen niet de baas. Dat lijkt me geen vrijheid!

Maar wat is vrijheid dan? Wat mag wel en wat mag niet? Hier zullen ongetwijfeld hele filosofische epistels aan gewijd zijn die ik niet ken. Voor mij betekent het mogen doen en laten wat je wilt, gebonden aan de wet. Mogen zeggen wat je wil en niet zeggen wat je niet wil. Een Turkse kliklijn hoort daar niet bij. Natuurlijk speelt respect hierbij een belangrijke rol, maar laat zich lastig in wetten en regels vatten. Gelukkig hebben we wel wetten en regels en laat die dan de grenzen bepalen, eventueel geholpen door een rechter.

Moeten wij nog stilstaan bij onze vrijheid en bij degenen die hier in de Tweede Wereldoorlog voor gesneuveld zijn? Het getuigd van respect en bewustzijn dat wel te doen. Het hoeft echter niet, ook dat is vrijheid. Maar als je op Bevrijdingsdag graag wil hossen op een festival, dan is het niet meer dan logisch dat je even stilstaat bij de reden dat je dat nu kan. Doen we dat niet, dan bewegen we met een rotvaart van vrijheid.